คุณแม่ยุคใหม่ เคยได้ยินคำว่า “อยู่ไฟหลังคลอด” กันบ้างมั้ยคะ การอยู่ไฟหลังคลอดเป็นภูมิปัญญาชาบ้านของคนไทยที่ทำสืบต่อกันมาอย่างยาวนานมาก ๆ พูดให้เห็นภาพชัด ๆ คือ การเข้ากระโจมและอบสมุนไพรนั่นเองค่ะ ซึ่งการอยู่ไฟนั้นมีคุณประโยชน์ที่มากมายนานัปการที่จะช่วยฟื้นฟูร่างกายของคุณแม่หลังคลอด และปรับสมดุลในร่างกายให้กลับมาเป็นปกติโดยเร็วที่สุด ครั้งนี้ เวลบีจะพาทุกคนไปเจาะลึกเกี่ยวกับเรื่องของการอยู่ไฟกันค่ะ ไปดูกันเลย
ข้อดีของการอยู่ไฟ
การอยู่ไฟเป็นกระบวนการที่ช่วยดูแลคุณแม่หลังคลอดที่คนไทยสมับโบราณคิดค้นขึ้น โดยเชื่อกันว่าจะช่วยทำให้ร่างกายของคุณแม่ที่ผ่านการอุ้มท้องมา 9 เดือน จะฟื้นตัวจากความเหนื่อยล้าให้กลับคืนสู่สภาพปกติได้โดยเร็ว โดยใช้ความร้อนเข้าช่วย ทำให้กล้ามเนื้อเส้นเอ็นบริเวณหลังและขาที่เกิดจากการกดทับในขณะตั้งครรภ์ได้คลายตัว ช่วยลดอาการปวดเมื่อยตามตัว ทำให้เลือดลมไหลเวียนได้ดี ช่วยปรับสมดุลร่างกายของคุณแม่ให้เข้าที่ อาการหนาวสะท้านที่เกิดจากการเสียเลือดและน้ำหลังคลอดมีอาการดีขึ้น ทำให้มดลูกที่ขยายตัวได้หดรัดตัวหรือเข้าอู่ได้เร็ว พร้อมกับช่วยให้ปากมดลูกปิดได้ดี จึงป้องกันการติดเชื้อในโพรงมดลูกหลังคลอด ทำให้น้ำคาวปลาแห้งเร็ว ลดการไหลย้อนกลับจนนำไปสู่ภาวะเป็นพิษ
การอยู่ไฟ ทำอย่างไร ยุ่งยากรึป่าวนะ ?
การอยู่ไฟหลัก ๆ จะประกอบไปด้วยการนวดประคบ โดยใช้ลูกประคบร้อนที่ห่อไปด้วยสมุนไพรต่าง ๆ มากกว่า 10 ชนิด เช่น ขมิ้น ตะไคร้ การบูร ใบส้มป่อย เถาเอ็นอ่อน ฯลฯ มานวดคลึงตามบริเวณร่างกายและเต้านม เพื่อช่วยลดอาการปวดเมื่อยและรักษาแผลหลังคลอด
หลังจากผ่านการนวดประคบ คือ การเข้ากระโจม อาบน้ำสมุนไพร ซึ่งเป็นขั้นตอนหลักของการอยู่ไฟ โดย คุณแม่จะต้องเข้ากระโจมเพื่ออบไอน้ำสมุนไพรนานาชนิด เช่น มะกรูด ตะไคร้ (ช่วยให้ระบบทางเดินหายใจคล่องขึ้น), ไพร (ช่วยลดอาการปวดเมื่อย), ขมิ้นชัน (ลดอาการเคล็ดขัดยอก), การบูร พิมเสน (ช่วยให้หายใจสดชื่น), ผักบุ้งแดง (ช่วยบำรุงสายตา), หัวหอมแดง, ใบมะขาม, ใบส้มป่อย, ใบส้มเสี้ยว, เปลือกส้มโอ และสมุนไพรอื่น ๆ เพื่อให้สมุนไพรซึมผ่านผิวหนังเข้าไปบำรุงผิวพรรณและขับน้ำคาวปลาได้ดียิ่งขึ้น
และขั้นตอนสุดท้ายของการอยู่ไฟ คือ การนาบหม้อเกลือ หรือ การทับหม้อเกลือ หรือ การนึ่งหม้อเกลือ เป็นขั้นตอนการใช้หม้อเกลือมาประคบหน้าท้องและตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย พร้อมทั้งนวดไปด้วย หม้อเกลือจะเป็นหม้อดินเล็ก ๆ ใส่เกลือเม็ดแล้วเอาไปตั้งไฟให้ร้อน ความร้อนจากหม้อเกลือจะช่วยให้รูขุมขนเปิด สมุนไพรซึมผ่านลงผิวหนังไปช่วยขับน้ำคาวปลาและของเสียออกมาตามรูขุมขน และช่วยให้มดลูกหดรัดตัวเข้าอู่เร็วขึ้น